แมวที่เป็นโรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) ไม่ได้เดินกะเผลกเสมอไป: แนวทางการสังเกตอาการความเจ็บปวดในแมวที่ไม่แสดงอาการ
5 นาที
น้องแมวของคุณเริ่มเคลื่อนไหวช้าลงเมื่ออายุมากขึ้นหรือไม่? หรือบางทีน้องแมวอาจชอบนอนอาบแดดทั้งวันแทนที่จะวิ่งเล่นนอกบ้าน? น้องแมวของคุณดูหงุดหงิดใส่คุณมากขึ้นเมื่อไม่นานมานี้หรือไม่?
เจ้าของหลายคนยอมรับว่าน้องแมวอาจเคลื่อนไหวช้าลงเมื่ออายุมากขึ้น แต่บางทีอาจจะมีอะไรมากกว่านั้น? อาการปวดข้อในแมวมักตรวจพบได้ยากกว่าที่คุณคิด เพราะแมวเป็นสัตว์ที่ซ่อนอาการความเจ็บปวดและความไม่สบายได้อย่างดี ดังนั้น ในฐานะเจ้าของน้องแมว เราจึงจำเป็นต้องสังเกตและพิจารณาอย่างรอบครอบ เพื่อให้แน่ใจว่าน้องแมวของเรายังรู้สึกสบายดีแม้ว่าจะมีอายุมาก
แมวแสดงความเจ็บปวดอย่างไร?
แมวเป็นสัตว์ที่ฉลาด และหากพวกมันต้องการซ่อนอะไรบางอย่าง พวกมันจะทำได้ดีมาก ซึ่งเป็นพฤติกรรมตามธรรมชาติของแมวที่จะปกปิดอาการของความอ่อนแอ โดยแมวจะแสดงอาการเจ็บปวดน้อยกว่าสุนัขหรือมนุษย์ ดังนั้น อาการดังต่อไปนี้ คือ อาการที่บ่งบอกว่าน้องแมวเป็นโรคข้ออักเสบที่คุณควรสังเกต:
-
ทำกิจกรรมน้อยลง:
แทนที่จะเห็นแมวเดินกะเผลก แต่แมวที่มีอาการปวดมักจะไม่ค่อยอยากเคลื่อนไหว น้องแมวมักใช้เวลานอนหลับหรือพักผ่อนมากขึ้น ทำให้การเล่น ล่า หรือมีปฏิสัมพันธ์กับเจ้าของลดน้อยลง ซึ่งน้องแมวอาจไม่ค่อยออกไปข้างนอกหรืออาจจะออกไปแค่บริเวณใกล้ๆ บ้าน -
การเคลื่อนไหวที่ลดลง:
เมื่อจำเป็นต้องเคลื่อนไหว น้องแมวที่มีอาการปวดข้อจะเคลื่อนไหวเพียงเล็กน้อย คุณอาจสังเกตุเห็นน้องแมวลังเลก่อนกระโดดขึ้นหรือลง และบางครั้งอาจยื่นเท้าลงก่อนเพื่อลดระยะห่างของการกระโดด น้องแมวอาจมีปัญหาในการใช้บันได ช่องแมว หรือกระบะทรายที่มีขอบสูง และอาจเริ่มเดินอย่างติดขัด โดยเฉพาะหลังการพักผ่อน -
การดูแลขน:
แมวหลายตัวที่เป็นโรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) มักพบว่า มีความลำบากในการเอี้ยวตัวไปเลียขนที่ส่วนต่างๆ ของร่างกาย น้องแมวบางตัวที่โดยปกติแล้วชอบดูแลขนตัวเองอย่างดีอาจเริ่มเห็นว่ามีขนพันกันหรือเป็นกระจุก โดยเฉพาะบริเวณสะโพกและรอบโคนหาง ในทางกลับกัน แมวบางตัวก็อาจจะเลียบริเวณข้อต่อที่รู้สึกเจ็บมากเกินไปจนเกิดรอยแผลถลอกหรือขนร่วงเป็นหย่อมๆ นอกจากนี้ การที่น้องแมวไม่ออกกำลังกายและใช้เวลาลับเล็บน้อยลงอาจทำให้เล็บยาวขึ้นและรู้สึกเจ็บเวลาตัดเล็บ -
พฤติกรรม:
น้องแมวที่ปกติรักสงบตอนนี้เริ่มหงุดหงิดกับคุณมากขึ้นหรือไม่? หรือน้องแมวที่ขี้หงุดหงิดอยู่แล้วแสดงความก้าวร้าวมากยิ่งขึ้นหรือไม่? น้องแมวที่เป็นโรคข้ออักเสบบางตัวจะไม่ชอบถูกจับสัมผัสหรืออุ้มขึ้น ซึ่งมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นผลจากอายุที่มากขึ้น แต่แท้จริงแล้วมักเกิดจากความเจ็บปวดหรือไม่สบายตัว บางตัวอาจเริ่มหลีกเลี่ยงการสัมผัสและหลบซ่อนมากขึ้นกว่าเดิม
อาการเหล่านี้อาจมีตั้งแต่ไม่รุนแรงไปจนถึงรุนแรงมาก และอาจจะค่อยๆ เกิดขึ้นทำให้เจ้าของอาจมองข้ามไป หากอาการเหล่านี้ทำให้คุณกังวลเกี่ยวกับน้องแมวของคุณ ลองทำ แบบประเมินตรวจสอบโรคข้ออักเสบ ซึ่งจะช่วยให้เจ้าของน้องแมวประเมินการทำกิจกรรมต่างๆ ของน้องแมวว่าเป็นปกติหรือไม่
อะไรที่อาจเป็นสาเหตุของอาการเหล่านี้?
หนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการปวดเรื้อรังในแมวคือ โรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) โดยเฉพาะในน้องแมวที่อยู่ในช่วงอายุวัยกลาง หรือแมวที่อายุมาก (แต่สามารถเกิดพบในน้องแมวที่ยังอายุน้อยได้เช่นกัน) โรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) เป็นภาวะที่เป็นที่รู้จักกันดีทั้งในมนุษย์และสัตว์เลี้ยง แต่เพิ่งได้รับการตระหนักมากขึ้นในช่วงนี้ เพราะโดยส่วนใหญ่ น้องแมวมักชอบซ่อนอาการเจ็บปวด ซึ่งคำว่า “โรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม)” เป็นคำที่ใช้เรียกปัญหาข้อต่อหลายประเภทที่แย่ลงเรื่อยๆ โดยจะเรียกว่ากลุ่มโรคข้อเสื่อม (degenerative joint disorders; DJD) โรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) เกิดจากความเสียหายของข้อต่อ ซึ่งอาจมาจากการบาดเจ็บหรือการสึกหรอและน้องแมวมักมีอาการจะแย่ลงหากมีน้ำหนักมาก ชั้นกระดูกอ่อนซึ่งทำหน้าที่รองรับปลายข้อต่อเริ่มเสื่อมสภาพลง ทำให้ปลายกระดูกเสียดสีกันโดยตรง โรคนี้เมื่อเป็นแล้วจะมีความรุนแรงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และอาจทำให้เจ็บปวดอย่างมาก โดยความเจ็บปวดจากโรคข้ออักเสบไม่ได้ส่งผลแค่เพียงการเคลื่อนไหว แต่ยังส่งผลต่อสภาพอารมณ์ การมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม การนอนหลับ และด้านอื่น ๆ ในชีวิตประจำวันของน้องแมวอีกด้วย
แมวเป็นโรคข้ออักเสบได้หรือไม่?
เป็นได้อย่างแน่นอน ถึงแม้ว่าน้องแมวจะเก่งในการซ่อนความเจ็บปวด แต่การศึกษามาหมายที่ประเมินภาพเอกซเรย์ข้อต่อของน้องแมวแล้วพบว่าน้องแมวป่วยเป็นโรคข้ออักเสบ การศึกษาหนึ่งในปี 2002* พบว่า 90% ของแมวที่อายุเยอะ (อายุ 12 ปีขึ้นไป) ป่วยเป็นโรคข้อเสื่อม (DJD) ในข้อต่ออย่างน้อยหนึ่งแห่ง โดยสองในสามเป็นโรคข้ออักเสบที่ข้อต่อบริเวณขา ส่วนที่เหลือเป็นที่บริเวณกระดูกสันหลัง นอกจากนี้ ประมาณ 40% ของแมวทุกช่วงอายุ แสดงอาการของความเจ็บปวดจากโรคข้ออักเสบทางคลินิกอีกด้วย
อะไรเป็นสาเหตุของโรคข้ออักเสบ?
สาเหตุของโรคข้ออักเสบในแมวยังไม่มีการพิสูจน์แน่ชัดว่า แต่ความเสียหายของข้อต่อจากโรคข้ออักเสบจะค่อยๆ เพิ่มขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป ดังนั้น แม้ว่าโรคข้ออักเสบอาจเกิดขึ้นได้ในแมวที่อายุน้อยหรือช่วงอายุวัยกลาง แต่โรคนี้มักพบได้บ่อยในแมวที่มีอายุมากและมักแสดงอาการในระดับที่รุนแรงกว่า
มีปัจจัยบางอย่างที่ทำให้แมวมีแนวโน้มพัฒนาโรคข้อได้มากขึ้น:
- การบาดเจ็บที่ข้อมาก่อน เช่น กระดูกหัก มักนำไปสู่การพัฒนาของโรคข้ออักเสบในข้อนั้น
- โรคอ้วน ได้รับการพิสูจน์อย่างชัดเจนว่าเป็นปัจจัยที่ทำให้อาการของโรคข้อแย่ลง
- แมวบางสายพันธุ์อาจมีความเสี่ยงสูง เช่น พันธุ์ Scottish Fold (เนื่องจากความผิดปกติในกระดูกอ่อน) พันธุ์ Maine Coon (เนื่องจากปัญหาโรคสะโพกเสื่อม) พันธุ์ Devon Rex และ Abyssinian (เนื่องจากความเสี่ยงของปัญหากระดูกสะบ้าเคลื่อน)
ควรทำอย่างไรหากคิดว่าแมวของคุณอาจมีอาการปวดจากโรคข้ออักเสบ?
หากคุณกำลังกังวลว่าน้องแมวของคุณแสดงอาการเหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็นแค่เล็กน้อย คุณสามารถตรวจสอบอาการเพิ่มเติมได้ที่นี่ หากคุณสงสัยว่าน้องแมวอาจเป็นโรคข้ออักเสบ (ข้อเสื่อม) หรือคิดว่าแมวของคุณกำลังมีอาการเจ็บปวดหรือ ไม่สบายตัว ควรรีบปรึกษาสัตวแพทย์ การเปลี่ยนแปลงเพียงที่สังเกตเห็นเพียงแค่เล็กน้อยอาจจะบอกไม่ได้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับน้องแมว แต่การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจมีนัยสำคัญสำหรับแมวและส่งผลกระทบต่อหลายแง่มุมในชีวิตของพวกเขา ดังนั้น จึงแนะนำให้รีบปรึกษาสัตวแพทย์
* Hardie, EM, Roe, SC, Martin, FR. (2002) Radiographic evidence of degenerative joint disease in geriatric cats: 100 cases (1994–1997). J Am Vet Med Assoc 2002; 220:628–32
